امامزاده اسماعیل خمین یکی از جاذبه های مذهبی استان مرکزی است - مجله پیامک مسعود

بنای تاریخی امامزاده اسماعیل خمین در فاصله شش کیلومتری جاده خمین به محلات در روستایی به نام یوجان نهاده شد. بر روی در ورودی اصلی به گنبد خانه تاریخ 1033 ه.ق حک شده که قدمت آن به دوره صفویه بر میگردد. اما اصل بنا بواسطه سبک و سیاق معماریش احتمالا مربوط به قبل از دوره صفویه هست. پلان گنبد خانه این بنا به صورت چهار ضلعی بوده که پوسته گنبد روی اضلاع آن واقع شده است. این گنبد از نوع یک پوسته بوده و ارتفاع آن از رأس تا کف حدود 11 متر هست. زیر سقف گنبد خانه را با پلاستری از گچ سفید نموده اند. بعلاوه، پوسته گنبد آجری بوده و پشت بام ایوانها و اطراف گنبد خانه را با اندود و کاهکل پوشانده اند. در ضلع شمالی گنبد خانه ایوانی واقع شده که ارتفاع آن تا حدود 10 متر بوده و در طرفین آن راه پله های ورودی به پشت بام نهاده شده است.

ایوان فوق شامل قسمت مرکزی به صورت یک طبقه و ضلع شرق و غرب به صورت دوپوش بوده که تعداد کمی تزئینات گچی نیز دارد. در سابق در اطراف گنبد خانه حجره هایی وجود داشته که احتمالا به وسیله مردم محل تخریب شده است. در دیوار جبهه شرقی و غربی ایوان مقداری خشت بکار رفته است. مصالح بکار رفته در بنا بجز خشت که در بالا آمد شامل سنگ در پی و آجر جهت اجرای طاق و طاق تویزه ها هست. تزئینات بکار رفته در بنا شامل تعداد کمی تزئینات گچی در قسمت ایوان و تزئینات گره کاری و خطوط بکار رفته بر روی در ورودی اصلی به گنبد خانه هست.

بعلاوه، در کف گنبد خانه یک صندوق بسیار نفیس و زیبا وجود دارد که روی آن کتیبه ای با نقش های هندسی دیده می گردد. امامزاده اسماعیل به شماره 1625 و در تاریخ 11/11/1354 به ثبت آثار ملی و تاریخی رسیده است.