45 کشور جهان متقاضی دریافت محصولات نانویی ایران، خیز کشور برای صادرات یک میلیاردی
به گزارش مجله پیامک مسعود، ستاد توسعه فناوری نانو پس از 16 سال فعالیت در حوزه های ترویج، توسعه و حمایت از شرکت های صنعتی و فناور در این زمینه، توانست فراوری 610 محصول نانویی، صادرات به 45 کشور جهان، رسوخ آن به 15 صنعت و ایجاد بازار 1400 میلیارد تومانی را در کارنامه خود به ثبت برساند.
به گزارش خبرنگاران، یک نانومتر (nm) یک میلیاردیم متر و موضوع اصلی آن مهار مواد در ابعاد کمتر از یک میکرومتر حدود یک تا 100 نانومتر است. دانشمندان با استفاده از این مواد در کوشش هستند دستگاه ها و ابزارهایی بسازند که از قابلیت های شگفت انگیز و غیر متعارفی برخوردار باشند. متخصصان نانو می کوشند با کار بر روی چگونگی حرکت اتم ها و نوع قرار دریافت آنها در کنار یکدیگر و نیز با تغییرات خاص به ترکیبات مقاوم تری از مواد دست یابند و کیفیت مواد فراوریی را بهبود بخشیده و درنهایت فراوری مواد مختلف را مالی تر نمایند.
بر اساس تعریف استاندارد بین المللی 2015:18110 TS-ISO و استاندارد ملی ایران به شماره 12098، محصول فناوری نانو محصولی است که کارکرد ویژه آن مبتنی بر فناوری نانو بوده یا با فناوری نانو بهبود یافته باشد. با این رویکرد، واحد ارزیابی محصولات ستاد توسعه فناوری نانو به محصولاتی که الزامات فنی زیر را لحاظ نمایند، گواهینامه نانومقیاس اعطا می گردد:
از فناوری نانو و دانسته های علمی نانومقیاس (یک تا 100 نانومتر) استفاده شده باشد
فرایند فراوری محصول مهندسی و تکرارپذیر باشد
کارکرد یا ویژگی محصول با فناوری نانو بهبود یافته باشد
با چنین رویکردی در سال 1397 تعداد 320 درخواست آنالیز محصول به واحد ارزیابی محصولات فناوری نانوی ستاد توسعه فناوری نانو ارجاع شد که از این درخواست ها، 44 مورد جهت تکمیل مستندات فنی با استفاده از گرنت شبکه آزمایشگاهی پذیرش مشروط شده و تعداد 239 محصول به دلیل ارائه مستندات فنی اولیه قابل قبول جهت اثبات ادعا پذیرش شده و به مرحله بعد راه یافتند. همچنین تعداد 37 مورد از محصولات هم به دلیل عدم ارائه حداقل مستندات فنی مبنی بر اثبات ارتباط با فناوری نانو یا انصراف شرکت مورد پذیرش قرار ندریافتد.
از میان محصولات پذیرش شده در سال 1397، پس از بازدید و نمونه برداری از خط فراوری، انجام آزمون های مقیاس و کارایی و آنالیز نتایج در واحد، تعداد 77 محصول پیروز به دریافت گواهینامه نانومقیاس و 51 محصول پیروز به دریافت گواهینامه آزمایشی شدند.
تعداد درخواست های آنالیز شده در سال 97
در سال 97، مجموعاً 767 خدمت به ارزش بیش از 22 میلیارد ریال به وسیله کارگزاران و مشاوران مؤسسه خدمات فناوری تا بازار و ستاد نانو به شرکت های فناوری نانو ارائه شده است. در سال گذشته در مجموع 153 واحد فناور نانویی در مراکز رشد واحدهای علمی و فناوری کشور مستقر شدند که خدماتی از سوی ستاد نانو به آنها ارائه شده است. مجموع درآمد آزمایشگاه های عضو شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو در سال 1397 نیز مبلغ 290 میلیارد ریال بوده که در مقایسه با سال قبل، 12 درصد رشد داشته است. در همین مدت، نزدیک 590 هزار خدمت آزمایشگاهی (طی170 هزار مورد مراجعه به آزمایشگاه ها) توسط این مراکز به مشتریان ارائه شده که رشد 16 درصدی را نسبت به سال قبل نشان می دهد.
فراوری علم نانو در ایران
بر اساس گزارش های عملکرد ستاد فناوری نانو در سال 2018 میلادی، 10 هزار و 138 مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در وب آف ساینس (WoS) نمایه شده است که ایران با این سهم از انتشارات نانو، در رتبه چهارم جهان نهاده شد. همچنین ایران از لحاظ سرانه مقاله نانو به جمعیت، در رتبه پانزدهم و از لحاظ تعداد مقاله به ازای مقدار GDP بر اساس نرخ برابری قدرت پول (PPP) در رتبه اول جهان است. بر اساس آمارهای موجود رتبه چهارم ایران در انتشار مقالات علمی در نانو حفظ شده است.
حجم بازار محصولات نانو ساخت ایران در سال 96 رقم 13،916 میلیارد ریال بوده است که از این رقم، 2،494 میلیارد ریال (18 درصد) مربوط به صادرات این محصولات به کشورهای دیگر و 11،422 میلیارد ریال مربوط به فروش در بازار داخلی می گردد.
فروش تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی فناوری نانوی ایران نیز با افزایش 110 درصدی همراه بوده و بخشی از این فروش به دلیل توجه شرکت های داخلی تجهیزات ساز به بازارهای منطقه ای و بین المللی است. 42 درصد از حجم بازار کالاهای فناوری نانو، به حوزه ساخت و ساز تعلق دارد و حوزه نانو پوشش با اختصاص 40 درصد از بازار کالاهای نانوی ساخت ایران، در رتبه بعدی قرار گرفته است. همچنین محصولات ایرانی فناوری نانو در حوزه ساخت و ساز به 35 کشور، حوزه نساجی به 23 کشور و حوزه خودرو به 16 کشور صادر شده و بیشترین حجم صادرات فناوری نانوی ایران به کشورهای همسایه و منطقه اجرا شده است.
علاوه بر آن بیش از 60 نوع محصول نانویی ایرانی که موجب افزایش کیفیت زندگی در شاخص هایی چون دوام بیشتر، مصرف کمتر، زیبایی بیشتر، سازگاری بیشتر با محیط زیست و ایمنی بیشتر را فراهم می نمایند، معرفی شده است.
محصولات نانویی فراوری شده ایرانی راهی کشورهای متقاضی
تا به امروز شرکت های فناور در حوزه نانو فناوری بالغ بر 610 محصول و تجهیزات در حوزه نانو به فراوری رسانده اند که این محصولات حاصل زحمات 220 شرکت فراوریی فعال در حوزه نانو است.
تقسیم بندی استانی از لحاظ تعداد محصولات نانویی فراوری شده
در مجموع 226 شرکت فناور در حوزه نانو فناوری در کشور ایجاد شده است که از این تعداد 175 شرکت فراوری نماینده کالا و 51 شرکت تجهیزات ساز هستند.
این محققان توانستند محصولات نانویی خود را به بیش از 45 کشور جهان صادر نمایند و برنامه ریزی ستاد نانو بر توسعه جغرافیای صادراتی این محصولات است. بر اساس آمارهای موجود حجم اقتصاد فناوری نانوی ایرانی برابر با 1400 میلیارد تومان است که فقط سال جاری این میزان برابر با 2500 میلیارد تومان بوده است؛ این آمار نشان می دهد این صنعت با رشد 80 درصدی روبرو است.
برنامه ریزی ستاد توسعه فناوری نانو بر افزایش حجم اقتصاد فناوری نانو تا 1404 است و طبق برنامه ریزی ها، قرار است این حجم از صادرات به یک میلیارد دلار تا سال 1404 برسد.
محقق شدن رسوخ فناوری در صنعت
پس از سال های کوشش، در میان همه فناوری های توسعه یافته، فناوری نانو در 15 حوزه صنعتی چون سلامت، ساختمان، نفت، پتروشیمی، خودرو، نساجی، ورزشی، کشاورزی، آب، محیط زیست، لوازم خانگی و ... رسوخ می نماید. فراوری محصولات با فناوری نانو باعث کاهش قیمت، افزایش رقابت پذیری در سطح بین المللی می گردد و می تواند فرصت های صادراتی را برای یک محصول فراهم آورد.
ارتقای صنایع موجود و ایجاد صنایع جدید برپایه فناوری نانو
در سال 1397 اقداماتی مانند حمایت از توسعه و فراوری تجهیزات و ماشین آلات صنعتی فناوری نانو، حمایت از توسعه شبکه های نوآوری و مراکز شتاب دهنده فناوری نانو، یاری به کاهش ریسک سرمایه گذاران در صنعت نانو و توسعه شبکه تبادل فناوری نانو به منظور حمایت از به کارگیری این فناوری در صنایع اجرا شده است. بر این اساس در سال 97 در بخش حمایت از طرح های تحقیق و توسعه درمجموع حدود 46 میلیارد ریال و برای توسعه خط فراوری شرکت های فناور نانو، بیش از 138 میلیارد ریال به عنوان تسهیلات به شرکت های فعال فناوری نانو اعطا شده است.
همچنین ستاد نانو در جهت پاسخ به نیازهای صنعت، از طرح های تبادل فناوری نانو حمایت می نماید که در سال 97 تعداد 77 پروژه پیروز تبادل فناوری نانو به انجام رسیده است.
استاندارد، کنترل کیفی و ایمنی فناوری نانو
با تدوین 19 استاندارد ملی در سال 97، در مجموع تعداد استانداردهای ملی کشور در حوزه فناوری نانو به 99 عنوان رسید. در این سال، با نظرخواهی از متخصصان داخلی و تشکیل جلسات تخصصی متعدد، در مجموع تعداد 18 مدرک استاندارد بین المللی در کمیته استاندارد ستاد نانو تهیه و به عنوان نظر رسمی ایران برای سازمان ایزو ارسال شد.
منبع: خبرگزاری ایسنا