آشنایی با تاریخچه سینمای کانادا - مجله پیامک مسعود

جهت دریافت مشاوره سفر با تور کانادا با ما همراه باشید، سفر به آبشار نیاگارا و شهرهای پیشرفته تورنتو و مونترال را در کنار ما تجربه کنید.

کانادا که یکی از مهاجرپذیرترین کشورهای پیشرفته دنیا است، بالطبع دارای پتانسیل بالایی در تولید آثار فرهنگی به خصوص آثار سینمایی است. اولین نمایش عمومی فیلم در کشور کانادا تنها دوسال بعد از افتتاح اولین کینه توسکوپ دنیا در نیوروک، رخ داد. روز 28 ژوئن سال 1896 در شهر مونترال مردم کانادا شاهد اولین اکران یک فیلم بودند. در جولای همان سال اولین نمایش عمومی فیلم با استفاده از دستگاه ویتاسکوپ (از اختراعات ادیسون) در وست اِند پارک اوتاوا رخ داد. 31 اوت همان سال در تورنتو و دسامبر سال 1898 هم در ونکوور مردم کانادا اولین تصاویر متحرک را تماشا کردند.

اولین فیلمی که توسط یک کانادایی تولید شد، یک فیلم مستند بود که در سال 1897 توسط کشاورزی از مانیتوبا ساخته شد. اولین فیلمساز کانادا که یک کشاورز بود جیمز فریر نام داشت. انگیزه او از ساخت این فیلم تشویق مردم برای مهاجرت به مانیتوبا بود. این فیلم در سراسر بریتانیا نمایش داده شد. در واقع اولین فیلمهای تولید شده در کانادا، فیلمهایی بودند که امروزه در رده فیلمهای مستند تبلیغاتی صنعت توریسم جای می گیرند. این فرایند با تشکیل یک کمپانی تولید فیلم در سال 1903 ساز و کار حرفه ای تری به خود گرفت. این کمپانی که مجموعه ای از فیلمسازان اغلب انگلیسی بود، کمپانی بایوسکوپ کانادا نام داشت و یک سری فیلم از زندگی روزمره مردم کانادا ساخته شد تا بریتانیا یی ها را تشویق به مهاجرت کنند.

در سال 1913 اولین فیلم داستانی کانادا در هالیفاکس ساخته شد. ایوان گلاین (Evangeline) بر اساس شعری از هنری وادسوورث لانگ فلو ساخته شد. پیروزیت این فیلم باعث شد تا فیلمهای دیگری هم توسط تهیه کننده آن ساخته شود که هیچ کدام نتوانستند به این درجه از پیروزیت برسند.

اولین اداره سانسور فیلم کانادا در سال 1911 در اونتاریو افتتاح شد، از اولین سانسورهای دولتی که در سینمای کانادا رخ داد میتوان به ممنوعیت نمایش پرچم آمریکا در سال 1917 اشاره کرد. دلیل آن امتناع آمریکا در پیوستن به نیروهای متفقین جنگ دنیای اول بود.

اولین کمپانی تولید ملی فیلم در دنیا، توسط دولت کانادا در سال 1918 افتتاح شد. اداره تصویر متحرک دولتی کانادا (Canadian Government Motion Picture Bureau) برای به تصویر کشیدن فرهنگ و صنعت کانادا ایجاد شد. تا سال 1934 که این تشکیلات تعطیل شد، به طور متوسط هر ماه حدود 5000 دقیقه فیلم 28 میلیمتری و 16 میلیمتری فیلمبرداری شد.

فیلم برگشت به سرزمین خدا که در سال 1919 توسط دیوید هارتفورد ساخته شد. داستان فیلم در مورد زنی بود که به همراه پدرش در جنگل زندگی می کند. این فیلم پیروز ترین فیلم صامت سینمای کاناداست. نویسنده و بازیگر نقش اول این فیلم یعنی نل شیپمن بعد از تولید این فیلم همواره در جهت پیشرفت بود و با همراهی همسرش ارنست شیپمن چندین کمپانی تولید فیلم در شهرهای مختلف کانادا تاسیس کردند و شروع به ساخت فیلمهایی غیر استودیویی بر مبنای داستانهای کانادایی کردند.

کم کم سرمایه داران بزرگ به سمت صنعت فیلمسازی گرایش پیدا کردند. به عنوان مثال در سال 1927 یک سرمایه دار خصوصی مبلغ 500000 دلار در ساخت فیلم Carry on Sergeant سرمایه گزاری کرد که در آن زمان پول هنگفتی بود. صاحبان سالنهای تاتر هم به تغییر کاربری سالنهای خود علاقه مند شدند و سالنهای نمایش زیبایی ساخته شد که می توان به معروفترین آنها در ونکوور یعنی سالن The beautiful Allen Theatre اشاره کرد.

در اوخر دهه 1920 سینمای هالیوود پیشرفتهای فراوانی کرد و تماشاچیان سراسر دنیا را علاقه مند کرد. تهدید کم رنگ شدن سینمای ملی در رقابت با هالیوود بسیار جدی بود. اروپایی ها این تهدید را جدی گرفتند و سعی کردند راهکارهایی مانند تشکیل انجمنهای ملی فیلم و حمایت مالی از تولیدات داخلی به کار ببرند. اما کانادا در این مورد خیلی قوی عمل نکرد و تا سال 1938 که بنیاد ملی فیلم کانادا با تلاشهای جان گیریرسون افتتاح شد، تقریبا هیچ راهکاری برای این تهدید وجود نداشت. متاسفانه سایه سینمای آمریکا تا به امروز هم روی سینمای کانادا حس می شود.

بعد از جنگ دنیای دوم کانادا هم مانند بیشتر کشورهای دنیا درگیر مسایل مالی بود و عملا تولیدات ملی سینمای کانادا رو به خاموشی میرفت. در سال 1948 جان جانستون مدیر تشکیلات تصویر متحرک آمریکا تصمیم گرفت تا قسمتی از تولیداتش را به کانادا انتقال دهد. از آن زمان تا به امروز فیلمهای آمریکایی بسیاری در کانادا فیلمبرداری و تولید شده اند و اخیرا حتی مراحل نهایی فنی تولید هم در خاک کانادا انجام می شود.

از سال 1911 تا به امروز حدود 1000 فیلم بلند انگلیسی زبان و 600 فیلم بلند فرانسوی زبان در کانادا به صورت مشترک یا مستقل تهیه شده اند و جوایز بین المللی زیادی از جمله اسکار بهترین فیلم خارجی را دریافت کرده اند. تعدادی از کارگردانان، بازیگران و دیگر عوامل تهیه فیلم از کانادا به آمریکا مهاجرت کردند و در هالیوود پیروز بودند. شاید معروفترین آنها جیمز کامرون و جیم کری باشند.

امروزه استودیوهای فیلمسازی در سه شهر اصلی کانادا متمرکز شده اند. تورنتو، مونترال و ونکوور مراکز اصلی صنعت فیلمسازی در کانادا هستند. تعدادی از جشنواره های بین الملی مهم فیلم دنیا در کانادا برگزار می شوند مانند جشنواره بین المللی فیلم تورنتو (TIFF).

رهایی سینمای کانادا از تاثیر هالیوود و رسیدن به یک فرم مستقل شاید آرمان دوردستی برای سینمای ملی کانادا باشد. در این سالها، فیلمسازان مطرح کانادا را می توان به دو قسمت تقسیم کرد: فیلمسازان پیروز تحت تاثیر هالیوود و فیلمسازان پیروز مستقل. شاید حمایتهای دولتی و استفاده بیشتر از کارگردانان مهاجر تازه وارد بتواند سینمای ملی کانادا را در لباسی منحصر به فرد ظاهر کند. سینمای کانادا هم اکنون کارگردانان پیروز بسیاری دارد. دیوید کراننبرگ، آتوم اگویان، سارا پلی، دیپا مهتا، دنیس آرکند، دنی ویلنو، ژان-مارک ولی، لئا پول و زاویه دولان از جمله کارگردانان بنام سینمای کانادا هستند.