دیپلماسی صدهزار تنی یا گور دسته جمعی - مجله پیامک مسعود

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، محمد صرفی طی یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت :وقتی بیش از 100 سال پیش رئیسعلی دلواری و همرزمانش در تنگستان در برابر استعمار انگلیس که آن روزها ابرقدرت جهان بود ایستادند، قسم نامه ای را امضا کردند که در آن آمده است: ای کلام الله گفتار مرا شاهد باش من به تو سوگند یاد می کنم که اگر انگلیسی ها بخواهند بوشهر را تصرف نمایند و به خاک وطن من تجاوز نمایند، در مقام مدافعه برآیم و تا آخرین قطره خون من بر زمین نریخته است، دست از جنگ و ستیز با آنان نکشم و اگر غیر از این رفتار کنم، در شمار منکرین و کافرین به تو باشم و خدا و رسول از من بیزار شوند، حتی تصور اینکه روزی ایران بتواند انگلیس را تحقیر و از موضعی برابر با آن برخورد کند، غیرممکن بود.

رخدادهای چند هفته اخیر در خلیج فارس و دریای عمان که انهدام پهپاد پیشرفته آمریکایی و توقیف نفتکش انگلیسی، شاخص ترین آنهاست را می توان نقطه عطفی در تحولات استراتژیک جهانی قلمداد و نباید به سادگی از کنار آنها عبور کرد.

با انتها جنگ جهانی دوم و غروب استعمار انگلیس که روزگاری خورشید در سرزمین های تحت سیطره اش غروب نمی کرد، آمریکا جای آن را گرفت. آنچه انگلیس و پس از آن آمریکا را تبدیل به ابرقدرتی جهانی کرد، قدرت دریایی آنان و تسلطشان بر دریاها بود. آلفرد تایر ماهان افسر نیروی دریایی آمریکا و ژئواستراتژیست مشهور در کتاب خود با عنوان تاثیر و نفوذ قدرت دریایی در تاریخ بطور مبسوط به این قضیه پرداخته و نیروی دریایی را کلید قدرت جهان معرفی می نماید؛ دریاهای جهان بیش از آنکه سرزمین های جهان را از هم جدا نمایند آنها را به هم پیوند می دهند بنابراین تشکیل امپراتوری های ماورای بحار و دفاع از آنها به قدرت تسلط بر دریا بستگی دارد.

برای درک بهتر اهمیت رخدادهای اخیر در آب های جنوبی کشورمان و تاثیرات عمیق و بلندمدت آن بر معادلات منطقه ای و حتی جهانی، باید شناخت گسترده تر و دقیق تری از اهمیت زمینه و میدان مناقشه داشت. برای کسب این درک باید به سراغ دریاها و مطالعه اهمیت آنها در روابط بین الملل، میزان قدرت و پشتوانه دیپلماسی کشورهای صاحب قدرت رفت. آمریکا در تاریخ خود، سه دوره دریایی را پشت سر گذاشته است. دوره نخست که صد ساله بود از 1790 تا 1890 طول کشید. دوره دوم تا سال 1945 یعنی انتها جنگ جهانی دوم ادامه داشت و دوره سوم تا کنون ادامه دارد. نیروی دریایی آمریکا طی هر دوره ارتقا یافته و صندلی آن در قدرت این کشور افزایش یافته است تا جایی که در دوره سوم، نیروی دریایی، تجهیزات و نیروهای هوایی و زمینی را نیز به خدمت گرفته و در عمل به پشتوانه دیپلماسی جهانی آمریکا مبدل شد. دیپلماسی قایق های توپدار مربوط به دوره ابرقدرتی انگلیسی ها بود و آمریکایی ها دیپلماسی دریایی (naval diplomacy) را شکل دادند. نمونه اخیر استفاده از این ابزار در سیاست آمریکا، گسیل ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن به خلیج فارس برای تهدید و ارعاب ایران بود که رسانه های بزرگ آمریکایی به عنوان بازوی تبلیغاتی این راهبرد، از آن به عنوان دیپلماسی صدهزار تنی (وزن این ناو) یاد کردند.

پیش از این استراتژی ها بر کنترل دریایی و کنترل دریاها راسخ بود اما استراتژی های جدید تعریف متفاوتی ارائه نموده و بحث قدرت از دریا را پیش کشیده اند. اکثریت جمعیت جهان در فاصله 90 کیلومتری از سواحل دریاها زندگی می نمایند. بر اساس استراتژی جدید، دریاها برای قدرت مسلط جهانی امن است و این قدرت می تواند هژمونی خود را به وسیله سواحل با استفاده از ناوهای حامل نیروی هوایی و تفنگداران، بر هر سرزمینی تحمیل نموده و عمق کشورها را مورد تهدید قرار دهد. ناوهای هواپیمابر که هر کدام را می توان شهری متحرک دانست که ده ها هواپیما و هزاران تفنگدار را حمل می نمایند، محصول این استراتژی هستند.

در اکتبر 2007 هر سه سرویس دریایی آمریکا یعنی نیروی دریایی، تفنگداران دریایی و گارد ساحلی در کالج جنگ نیروی دریایی ایالات متحده در نیوپورت رودآیلند، گرد هم آمدند تا جدیدترین استراتژی دریایی این کشور را به بحث گذاشته و تصویب نمایند. آخرین استراتژی دریایی این کشور در سال 1986 طرح ریزی شده بود. در استراتژی جدید نکات مهم و قابل توجهی وجود دارد. این استراتژی با اشاره به وابستگی 90 درصد تجارت جهانی به دریاها، نیروی دریایی آمریکا را فراتر از معادلات نظامی و سیاسی معرفی نموده و آن را ضامن سبک زندگی آمریکایی و قدرت این کشور عنوان می نماید.

چند روز پیش نشریه معتبر فارین افرز مقاله ای جالب توجه به قلم الن جیمز فرامهرز منتشر کرد. عنوان مقاله چنین است؛ چرا هنوز هم هرمز مهم ترین گذرگاه استراتژیک جهان است و چرا باید آمریکا امنیت آن را تضمین کند. نویسنده از عبارت Chokepoint برای هرمز استفاده نموده است. این یک عبارت سیاسی-نظامی است و به گذرگاهی در خشکی یا دریا گفته می گردد که راه باریک شده و قابلیت انسداد دارد و آن که بر چنین نقطه ای مسلط باشد، حتی می تواند قدرتی بزرگ تر را نیز شکست دهد. انگلیسی ها در دوره استعمار، بر اغلب گذرگاه های استراتژیک جهان تسلط داشتند.

فارین افرز با اشاره به عبور 90 درصد نفت فراوری خلیج فارس و 20 درصد احتیاج جهانی نفت از این هرمز، پهنای باریک (کمتر از 40 کیلومتر) و تسلط ایران بر آن را مخاطره آمیز توصیف می نماید؛ امنیت تنگه در حال حاضر اهمیت دارد نه صرفا به دلیل تجارت؛ یک درگیری در هرمز قابلیت دارد فورانی را ایجاد کند که می تواند به سرعت در خلیج فارس گسترش یابد. دوم، میزان تجارتی که به وسیله هرمز عبور می نماید، با افزایش سطح درآمد نفت کشورهای ثروتمند در حاشیه خلیج فارس، به سرعت افزایش یافته است. انتها، ایالات متحده به شدت در پایگاه های دریایی، در بحرین، قطر و جاهای دیگر سرمایه گذاری نموده است که فقط به وسیله هرمز قابل دسترسی به دریا هستند. هرچقدر هم قیمت نفت کاهش یابد، تنگه هرمز با ارزش ترین و آسیب پذیر ترین نقطه برای تجارت و چالش های دریایی باقی خواهد ماند. نویسنده در انتها تاکید می نماید که آمریکا باید ضامن امنیت خلیج فارس باشد.

اما واقعیت آن است که آمریکا خود اصلی ترین عامل تنش و ناامنی در خلیج فارس است. کاخ سفید ده ها سال است که پول هنگفتی از کشورهای جنوبی به بهانه تامین امنیت منطقه به جیب می زند. امنیت و آرامش دائمی در خلیج فارس یعنی انتها دوشیدن اعراب و چنین وضعیتی به هیچ عنوان برای آمریکایی ها مطلوب نیست. سؤال جدی این روزها در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس این است که آمریکایی که نمی تواند از پهپاد پیشرفته و گرانقیمت خود محافظت کند، چگونه می خواهد از ما محافظت کند؟! پس نتیجه آن همه پول و امتیازی که دادیم چه شد؟ بهترین پاسخ را شاید بتوان از زبان حسنی مبارک شنید که گفته است: آن کس که خود را با آمریکایی ها بپوشاند، برهنه خواهد بود.

اواخر خردادماه که نفتکش کوکوئا در منطقه مورد حمله نهاده شد، ارتش آمریکا فیلمی مبهم را منتشر نموده و مدعی شد نیروهای ایرانی در حال جدا کردن یک مین منفجر نشده از بدنه نفتکش بوده اند. بیایید فرض را بر صحت ادعای آنها بگذاریم. اگر چنین باشد، باید از آمریکایی ها پرسید که شما صدها میلیارد دلار از کشورهای منطقه دوشیدید و این همه ناو و هواپیما و تفنگدار به خلیج فارس آوردید که از عملیات ایران فقط فیلم برداری کنید؟! اگر راست می گویید پس چرا عکس العملی نشان ندادید؟ در بیچارگی و درماندگی آمریکا همین بس که در خفا انگلیس را تحریک می نماید و فریب می دهد تا متعرض نفتکش ایرانی گردد و وقتی ایران در تنگه هرمز پاسخ خباثت انگلیس را می دهد، آمریکایی ها جز بیانیه دادن و محکوم کردن، کار دیگری از دستشان ساخته نیست چرا که می دانند چماق آنها یعنی همان ناوهای عظیم الجثه که به پشتوانه آن سیاست خود را پیش می بردند، امروز به اهدافی بزرگ و در دسترس و در واقع پاشنه آشیل آنها تبدیل شده که در صورت هرگونه حماقتی می تواند گورستان دسته جمعی نظامیان آمریکا گردد.

رهبر معظم انقلاب اسلامی چهار سال پیش (16 اردیبهشت 1394) فرمودند؛ چرا تهدید می نمایند؟ چرا غلط زیادی می نمایند؟ می گویند اگر چنین نگردد، چنان نگردد، ممکن است ما حمله نظامی به ایران بکنیم؛ اوّلاً که غلط می کنید؛ ثانیاً من در زمان رئیس جمهور قبلی آمریکا - آن وقت هم تهدید می کردند - گفتم دوران بزن ودررو تمام شده؛ این جور نیست که شما بگویید می زنیم و درمی رویم؛ نخیر، پاهایتان گیر خواهد افتاد و ما دنبال می کنیم. این جور نیست که ملّت ایران رها کند کسی را که بخواهد به ملّت ایران تعرّضی بکند؛ ما دنبال خواهیم کرد. انتها دوران بزن و در رو، فقط مربوط به میدان نظامی نیست. تشدید جنگ مالی آمریکا علیه مردم ایران و توقیف نفتکش ایرانی نیز در همین چارچوب است. سر و صدا و شماتت های داخلی امروز در آمریکا و انگلیس، نشان می دهد کم کم دارد حساب کار دستشان می آید.

نابود نخواهیم شد؛ این شعار ناوهواپیمابر آبراهام لینکلن با چیزی حدود 5700 نیروست. دیپلماسی صدهزار تنی آمریکا که برای مرعوب کردن ایران راهی منطقه شده بود، در دریای عرب لنگر انداخته و اخیراً یکی از افسرانش هم گم شده! اوضاع منطقه و رفتار آمریکایی ها نشان می دهد، چندان هم به شعاری که برای دیپلماسی سنگین وزن خود انتخاب نموده اند باور ندارند و البته این عاقلانه است.

بازگشت به صفحه رسانه ها