افزایش ناامنی غذایی تحت تاثیر کرونا و قیمت ها، برنامه مداخله ای برای 8 استان ناامن غذایی - مجله پیامک مسعود

دکتر زهرا عبداللهی در گفت وگو با خبرنگاران، به مناسبت روز دنیای غذا درباره شعار و هدف سال جاری این روز، گفت: هدف برگزاری این روز توجه دادن کشورها به اهمیت امنیت غذا و اقداماتی است که کشورها موظف هستند جهت تامین امنیت غذایی انجام دهند. سال جاری شعار اقدامات ما، آینده ماست-فراوری بهتر، تغذیه بهتر، محیط بهتر و زندگی بهتر انتخاب شده است. برنامه ها و فعالیت های فعلی کشورها در حوزه امنیت غذایی سرنوشت نسل های بعد را معین می نماید. با توجه به مشکل خشکسالی و تغییرات آب و هوایی، این شعار بر بحث فراوری تاکید دارد تا کشورها مطابق با شرایط اقلیمی خود برای موضوع فراوری مواد غذایی برنامه داشته باشند.

وی اضافه کرد: شعار سال جاری بر سیستم پایدار کشاورزی و غذایی تاکید دارد، یعنی سیستمی که در قالب آن غذای کافی، مقوی و ایمن با قیمت مناسب به دست مصرف نماینده برسد و هیچ کسی گرسنه نماند و یا دچار انواع سوء تغذیه نگردد.

در کرونا 150 میلیون نفر به گرسنگان دنیا اضافه شد

وی درباره تاثیرات پاندمی کرونا بر مبحث تغذیه، اظهار کرد: گزارشات فائو اعلام می نماید که با بروز پاندمی کووید19 حدود 150 میلیون نفر به تعداد گرسنگان در دنیا اضافه شده است؛ زیرا کرونا سبب بیکاری و کاهش عایدی عده ای از مردم شده است و از طرفی به دلیل محدودیت های صادرات و واردات قیمت اقلام غذایی افزایش یافته است و تبعات مالی ناشی از کرونا به مسائل سوءتغذیه در دنیا دامن می زند. بنابراین؛ سازمان بهداشت دنیای و فائو به کشورها درباره ناامنی غذایی هشدار می دهند که تغذیه مردم نسبت به پیش از بروز کرونا بدتر شده است.

کرونا و افزایش خطر ناامنی غذایی در دهک های پایین عایدیی

عبداللهی ادامه داد: همانند دنیا، در ایران هم تبعات مالی ناشی از کرونا خطر ناامنی غذایی را در منطقه ها محروم کشور بویژه در اقشار کمتر برخوردار و دهک های عایدیی پایین تر افزایش داده است که پیامد آن افزایش سوءتغذیه و کمبود ریزمغذی ها در اقشار آسیب پذیر تغذیه ای خواهد بود.در کنار کاهش عایدیها، تورم و افزایش قیمت مواد غذایی و تحریم های ناجوانمردانه هم دست به دست هم دادند تا احتمال ناامنی غذایی افزایش یابد. از طرفی اکنون در دو استان کم برخوردار می بینیم که شرایط نسبت به قبل از کرونا بدتر شده است و شیوع سوءتغذیه بچه ها به عنوان یکی از شاخص های غذایی بیشتر شده است که هشداری است که اگر به موقع اقدامات مداخله ای نداشته باشیم ممکن است این مسائل بیشتر گردد.

عوارض سوءتغذیه برای نسل آینده

وی درباره تبعات افزایش سوءتغذیه در کشور به خبرنگاران گفت: وقتی در منطقه ای سوءتغذیه در مادران باردار و بچه ها زیر 5 سال وجود داشته باشد یعنی فرد مبتلا، سیستم ایمنی ضعیفی دارد و احتمال افزایش موارد ابتلا به بیماری ها و حتی افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری ها در او وجود دارد. بعلاوه ممکن است اختلال در رشد و تکامل جنین را ببینیم که می تواند بر بهره هوشی و کوتاه قدی بچه ها اثرگذار باشد که نشان می دهد نسل آینده می تواند به دلیل سوء تغذیه به لحاظ توانمندی جسمی و ذهنی دچار مشکل شوند که تبعاتی چون اختلال در یادگیری و افت تحصیلی، هدر رفت سرمایه گذاری های آموزشی، افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری ها و... را در پی داشته باشد.

تبعات حذف منابع پروتئینی از سفره مردم

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، ادامه داد: کمبود ریزمغذی ها هم نوعی سوء تغذیه است. وقتی مردم نتوانند منابع پروتئینی را مصرف نمایند و از سفره هایشان حذف گردد از منابع غذایی ریزمغذی ها محروم می شوند. کمبود ریزمغذی ها مثل کمبود آهن، کمبود روی و کمبود کلسیم می تواند منجر به کاهش بهره هوشی بچه ها، اختلال در رشد و تکامل مغزی کودک و افزایش ابتلا به بیماری ها در پی تضعیف سیستم ایمنی گردد. بویژه در دوره کرونا بسیار مهم است که در پی تغذیه مناسب سیستم ایمنی بدن عملکرد مطلوبی داشته باشد که در صورت ابتلا به کرونا بدن در برابر بیماری مقاومت کند و حتی پس از تزریق واکسن کرونا پاسخ دهی واکسن هم با عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار مرتبط است؛ از این رو مصرف مناسب تخم مرغ، گوشت و مرغ، شیر و لبنیات، حبوبات، سبزی ها و میوه ها و... بسیار مهم است.

او با اشاره به کاهش مصرف لبنیات در پی افزایش قیمت آن، اظهار کرد: باید دسترسی مالی مردم به نحوی باشد که بتوانند برنامه غذایی مناسبی برای خود مشخص نمایند.

برنامه کمک های تغذیه ای برای مادران باردار و بچه ها زیر 5 سالِ خانواده های فقیر

ورود خیرین به تامین احتیاجهای تغذیه ای اقشار فرودست

وی اضافه کرد: وزارت بهداشت با همکاری کمیته امداد برنامه کمک های تغذیه ای برای مادران باردار و بچه ها زیر 5 سال در خانواده های فقیر را پیش می برد و این کمک ها به صورت بن کارت هایی جهت تهیه اقلام غذایی به آنها ارائه می گردد. بعلاوه با کمک وزارت رفاه طرح کمک معیشتی را دنبال می کنیم که مبلغی به حساب سرپرست خانوار خانواده هایی با مادران باردار و کودک زیر 5 سال دچار سوء تغذیه واریز می گردد. خیرین هم به این موضوع ورود کردند و با همکاری با معاونت بهداشتی هر دانشگاه علوم پزشکی احتیاج تغذیه ای بعضی خانوار را تامین می نمایند.

لزوم ارتقای سواد تغذیه ای جامعه

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با تاکید بر لزوم ارائه بسته های آموزشی تغذیه صحیح به خانوار، توضیح داد: فرهنگ و سواد تغذیه باید ارتقا یابد و خانواده ها بیاموزند از مواد غذایی موجود و در دسترس با توجه به بودجه خود به خوبی استفاده نمایند که این کار هم به وسیله کارشناسان تغذیه در مراکز جامع خدمات سلامت انجام می گردد. بعلاوه در تمام مناسبت های دنیای مانند روز دنیای شیر، روز دنیای تخم مرغ و... برنامه های آموزشی اجرا می گردد.

برنامه مداخله ای برای 8 استان دارای ناامنی غذایی

وی اضافه کرد: برای هشت استان دارای ناامنی غذایی برنامه مداخله ای به نام باغ (بسته امنیت غذایی) اجرا می گردد. این بسته با کمک بخش های ذی ربط طراحی شده است و در یک منطقه با موضوع استانداری و فرمانداری یک شهرستان اجرا شده است و قرار است در اولین جلسه شورای عالی امنیت غذایی که به زودی برگزار می گردد برای تعمیم این طرح به کل استان ناامن غذایی اقدام گردد. این بسته مداخله ای سه محور اصلی دارد که یکی آموزش اصول و فنون تغذیه است. محور دوم بر پروژه های عایدیزایی و اشتغال زایی در منطقه ها محروم تاکید دارد و تمرکز محور سوم هم بر اقدامات توسعه ای منطقه است که ذینفعان طرح باغ مانند جهاد کشاورزی، وزارت صمت، وزارت رفاه و... باید به آن ورود نمایند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره استان های ناامن غذایی به خبرنگاران، گفت: استان های ناامن غذایی شامل سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، هرمزگان، ایلام، کرمان، خراسان جنوبی و بوشهر هستند که دولت باید به سرعت اقداماتی انجام دهد. به دلیل افزایش بی رویه قیمت موادغذایی، نظارت جدی برای کنترل قیمت مواد غذایی بسیار مهم است؛ زیرا آنالیز های ما می گوید مصرف بعضی اقلام غذایی مانند گوشت و مرغ، لبنیات و حتی میوه ها در پی افزایش قیمت تا حدود 40 درصد کاهش یافته است و باید با قیمتی مناسب منابع پروتئینی در اختیار مردم باشد. یک راه چاره، تخصیص یارانه به نهاده کشاورزی یا فراورینماینده است که در نهایت مواد غذایی ذکر شده با قیمت مناسب به دست مردم برسد.

ادامه مکمل کمک آهن و ویتامین D در مدارس طی سال جاری

عبداللهی تاکید نمود: در سیستم شبکه بهداشتی به جز بحث آموزش، مکمل کمک رایگان ریزمغذی ها را دنبال می کنیم که مادران باردار و بچه ها زیر دو سال تحت پوشش هستند و حتی مکمل کمک مدارس را داریم که سال جاری تاکید نمودیم چه مدارس حضوری باشد و چه غیرحضوری، مکمل کمک هفتگی آهن برای دختران برای پیشگیری از کم خونی و مکمل کمک ماهانه ویتامین D انجام گردد؛ چون در شرایط کرونا کمبود ویتامین D و آهن سیستم ایمنی را تضعیف نموده و مقاومت بدن را کاهش می دهد.

وی دلیل بحران امنیت غذایی در کشور را وابسته به چند عامل دانست و اظهار کرد: پس از کرونا عده ای بیکار شدند و عایدیشان را از دست دادند. بعلاوه به دلیل خشکسالی و منابع آب محدود، کشاورزی و فراوری تحت تاثیر نهاده شد و در پی عرضه کمتر و تقاضای بیشتر، قیمت ها افزایش یافت. از طرفی از نقش تحریم ها هم نمی توان غافل شد.

شرایط کمبود 4 ریزمغذی مهم در کشور

عبداللهی در مورد شرایط کمبود ریزمغذی ها هم بیان نمود: بر اساس آخرین مطالعات وزارت بهداشت در سال 1392 کمبود چهار ریزمغذی شایع تر است که شامل کمبود ویتامین D، ویتامین A، آهن و روی است. سال جاری درصورت تامین منابع این مطالعه را تکرار خواهیم کرد تا آخرین شرایط کمبود ریزمغذی ها را متوجه شویم چون فکر می کنیم با توجه به توضیحات ذکر شده شرایط این کمبودها بدتر گردد.

وی در ادامه صحبت هایش به عوارض و مضرات چاقی هم اشاره نمود و گفت: الگوی غذایی نامناسب، مصرف بی رویه فست فودها، مصرف زیاد قند، نمک و چربی و بعلاوه مصرف کم سبزی و میوه و تحرک بدنی ناکافی از دلایل مهم اضافه وزن و چاقی و بیماری های غیرواگیر در کشور است. اضافه وزن و چاقی در بچه ها و نوجوانان کشور فرایند افزایشی را طی می نماید. چاقی شکمی در حدود 20 درصد بچه ها و نوجوانان هفت تا 18 سال کشور گزارش شده است. این در حالی است که استمرار چاقی کودکی و نوجوانی در دوران بزرگسالی شانس ابتلا به بیماری های غیر واگیر را افزایش می دهد. از سوی دیگر حدود 60 درصد افراد بالای 18 سال کشور با اضافه وزن و چاقی روبرو اند.

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در خاتمه صحبت هایش با خبرنگار خبرنگاران، تاکید نمود: گرانی منابع اصلی غذایی پروتئینی و ریزمغذی ها، مردم و اقشار کم عایدی را به سمت مصرف بیشتر نان و برنج و نشاسته ای که مقرون به صرفه تر و فاقد ارزش غذایی کافی است، سوق داده تا تنها شکم شان سیر گردد و سیری سلولی برایشان اتفاق نمی افتد. در چنین شرایطی چاقی ناشی از فقر رخ می دهد که خود نوعی سوءتغذیه محسوب می گردد. این درحالیست که کاهش تحرک مردم در پی کرونا عاملی مضاعف برای افزایش چاقی است که خود عامل خطر ابتلا به دیابت، بیماری های قلبی و عروقی و سرطان هم است.