ساخت سامانه باور 373 حاصل تحریم های تسلیحاتی بود ، راستا 70 ساله را 10 ساله رفتیم - مجله پیامک مسعود

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، چندین سال است که دیگر هیچ پرنده دشمن جرات نزدیک شدن به مرزهای ایران اسلامی را ندارد، چراکه چشمان همواره بیدار نه تنها در حال پایش و رصد مرزهای کشورمان هستند بلکه تا چند صد کیلومتر فراتر از مرزها را نیز رصد می نمایند، حتی اگر هواپیمایی مانند هواپیمای ایساف آمریکایی هم باشد باید اجازه بگیرد و پس از ورودش به خاک میهن اسلامی ما باید هفت ساعت منتظر بماند تا بعد از عذرخواهی اجازه پرواز مجدد به او بدهند .

دوران دفاع مقدس نقطه عطفی برای رهایی از وابستگی به غرب و شرق و حرکت به سوی خودکفایی بود که در آن متخصصصان کشور با روحیه جهادی و به فرمان ولی امر خود به تجهیزاتی که عمر عملیاتی آنها در حال خاتمه یافتن بودند، عمر انقلابی دادند .

یکی از عرصه های اصلی حفاظت از آسمان و مرزهای کشورمان بخش کنترل شکاری پیش تر زیرنظر نیروی هوایی ارتش با نام کنترل شکاری فعالیت می کرد اما بعد از دوران دفاع مقدس و با توجه به اهمیت این موضوع و از سال 1371 قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص) مسئولیت هماهنگی فعالیت های پدافند هوایی ارتش و سپاه را عهده دار شده بود. قرارگاه پدافند هوایی با مأموریت دفاع از هوا و فضای ایران با بهره گیری از تمامی ظرفیت های پدافند هوایی نیرو های مسلح ایران در دهم شهریورماه 1387 با ساختاری متفاوت سازماندهی و تقویت گشت که بعد ها این روز به عنوان روز پدافند هوایی شناخته شد .

قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا که در ساختار سازمانی قبلی راهنمایی و کنترل عملیاتی یگان های پدافند هوایی نیرو های مسلح را برعهده داشت، در ساختار تشکیلاتی جدید (نیروی چهارم ارتش) با تحویل دریافت کامل یگان های پدافند هوایی نیروی هوایی و اعمال فرماندهی کامل بر یگان های مذکور، با در اختیار دریافت فرماندهی اطلاعات و شناسایی، شبکه راداری، موشکی و توپخانه، دیده بانی وسامانه های پشتیبانی رزمی و عمومی یگان های مذکور، به وسیله سامانه فرماندهی و کنترل پدافند هوایی (ADOC-SOC-CRC-CP) مسئولیت کنترل عملیات هوایی ایران را برعهده دارد. همچنین کلیه جنگ افزار ها و یگان های پدافند هوایی سپاه و ارتش نیز مثل قبل تحت فرامین عملیاتی قرارگاه پدافند هوایی عمل خواهند کرد .

مناطق پدافند هوایی کشور

1 - منطقه پدافند هوایی شمال (امام حسن مجتبی) -تهران

2 - منطقه پدافند هوایی شمال غرب (شهید سرتیپ برادری) - تبریز

3 - منطقه پدافند هوایی جنوب شرق - بندرعباس

4 - منطقه پدافند هوایی جنوب - بوشهر

5 - منطقه پدافند هوایی جنوب غرب - امیدیه

6 - منطقه پدافند هوایی مرکز (شهید نصراصفهانی) - اصفهان

7 - منطقه پدافند هوایی غرب - همدان

8 - منطقه پدافند هوایی شمال شرق - مشهد

به مناسبت فرارسیدن سالروز تشکیل نیروی پدافند هوایی با امیر سرتیپ دوم ستاد مهدی ثقفی فر معاونت طرح و برنامه و رئیس جهاد خودکفایی نیروی پدافند هوایی ارتش و همچنین از طراحان ارشد سامانه باور 373 گفت وگویی را درباره چگونگی ساخت این سامانه و مسائل مربوط به این نیروی راهبردی انجام دادیم.

امیر چرا نیروی پدافندی ما به سمت طراحی چنین سامانه ای رفت؟ لطفا دلایل آن را شرح دهید.

ثفقی فر:استفاده از تجهیزات گوناگون پدافندی در دوران دفاع مقدس و گذشت زمان سبب مستهلک شدن این تجهیزات شده به همین دلیل احتیاج به نوسازی آنها بسیار احساس می شد. از سویی دیگر هم با آنالیز تهدیدات اطراف ما طی دهه های اخیر مشاهده می کنیم که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی این تهدیدات روز به روز افزایش پیدا نموده است، البته اگر تهاجم رژیم بعثی به کشورمان اتفاق نمی افتاد بازهم احتیاج داشتیم تا بخش های پدافندی خودمان را هم متناسب با بخش های آفندی که در سایر کشور ها پیشرفت داشته اند، تجهیز نموده و خود را برای کم اثر کردن تهدیدات آماده کنیم .

هنگامی که کشورمان ارتقای قدرت و تجهیزات پدافندی خود در مقابل افزایش روز افزون تهدیدات پیرامون کشورمان را در دستور کار قرارداد، فرماندهان ارشد نظامی کشورمان تصمیم به طراحی پدافند موثر و تقویت آن اتخاذ کردند، البته بعضی تحریم های تسلیحاتی نیز در حرکت به سوی ساخت این سامانه موثر بود .

همه این عوامل موجب شد تا به دنبال طراحی و ساخت سامانه سلاح بومی و موثر برای مقابله با تهدیدات باشیم، از طرفی هم احتیاج داشتیم تا به هر قیمتی امنیت آسمان کشورمان را تامین کنیم و برای طراحی و ساخت سامانه سلاح پیشرفته بومی باور 373 اقدام کنیم، البته باید توجه کنیم که سامانه باور 373 نخستین سامانه بومی ما در عرصه پدافندی نیست بلکه پیش از این هم تجهیزاتی مانند رادارها هم داخل کشور ساخته شده است. در ادامه مشروح این گفت وگو را می خوانید :

ساخت سامانه باور 373 حاصل تحریم های تسلیحاتی بود

نحوه ساخت سامانه باور 373 به چه شکل بود؟

ثفقی فر:برای این کار ابتدا لازم بود تا بستر های مدیریتی پروژه را فراهم کنیم، پس اولین گام تاسیس کانونی برای همکاری های مشترک بخش های مختلف کشور مانند دانشگاه ها، صنایع دفاعی کشور و متخصصین حوزه پدافند در پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) بود .

گفتنی است که آغاز این پروژه همزمان شده بود با صدور فرامین رهبر معظم انقلاب درباره این سامانه و ابلاغ دستورات لازم از سوی فرماندهان ارشد ارتش نسبت به انجام آن، بعد از این فرامین بود که برآن شدیم تا این کار را به صورت علمی و با انجام تحقیقات خاص آغاز کنیم تا تهدیدات را از این طریق کم اثر و یا بی اثر کنیم، به همین دلیل باید علاوه بر تهدیدشناسی، کمی سازی تهدیدات را هم مستند نموده و آغاز به رفتار شناسی آنها می کردیم .

باید این نکته را در اینجا ذکر کنیم که دستیابی به مقادیر کمی و کیفی تهدیدات کار بسیار مسئله ای است و معمولا این اعداد به خاطر ماهیت محرمانه نزد کشور ها مخفی بوده و دسترسی به آنها ممکن نیست. به همین دلیل توانستیم این اطلاعات را به وسیله روش های مختص به خود و در محدوده بسیار نزدیک به دست آوریم. البته ما برای این کار از راه حل های تحقیقی و میدانی بهره بردیم و با محاسبه این اطلاعات با استفاده از نرم افزار های بومی و متخصصین خود پیروز شدیم تا کمی سازی تهدیدات و تهدید شناسی را تهیه کنیم. البته این سند در حال به روزرسانی است .

کانون همکاری های مشترک در نیروی پدافند هوایی ارتش ایجاد شد

کمی درباره این سند و هدف آن شرح دهید؟

ثفقی فر:برای تببین کامل این موضوع باید ابتدا به این مسئله اشاره کنیم که سطح مقطع راداری هواپیمای پنهان کار اف 22 عددی تقریبی در حدود 0، 0002 اعلام شده است؛ بنابراین اگر پیش از این می خواستیم راداری را طراحی کنیم که بتواند این سطح مقطع را کشف و علیه او اقدام پدافندی انجام دهد، به این نتیجه می رسیدیم که نمی توانیم چنین سیستمی را بسازیم و یا اصولا ساخت چنین سیستمی برای ما به صرفه نیست. به همین دلیل احتیاج داشتیم تا این عدد را به صورت تقریبی برای خودمان به دست بیاوریم. این عدد را اگر با پیکر یک فرد بالغ توصیف کنیم، هم اندازه یک بخش به وسعت یک متر مربع است، این مقیاس و اندازه را باید این گونه وصف کنیم که سامانه ما باید یک شی مانند درب نوشابه را در فاصله بیش از 100 کیلومتری کشف، ردگیری و مورد اصابت قرار دهد .

گام بعدی پس از تنظیم سند تهدیدشناسی، امکان سنجی از طراحی مفهمومی تا طراحی تفصیلی است. برای این کار احتیاجداشتیم تا بخش های مختلف و دانش بنیان کشور مانند صنعت و متخصصین را وارد کانون همکاری های مشترک خود کنیم. سیر رسیدن به طراحی تفصیلی در حدود 5 سال به طول انجامید که از آن طریق تمامی زیربخش ها و زیرسامانه ها را طراحی کنیم. ما در این بخش همکاری 100 شرکت دانش بنیان، 10 دانشگاه صنعتی کشور و همنچنین پشتیبانی و همکاری بیش از چهار صنعت بزرگ کشور از جمله هوافضا، صنایع الکترونیک ایران، صنایع الکترونیک شیراز و سازمان صنایع دفاعی را در کنار خود داشتیم که با همکاری بخش های ذکرشده به مرور توانستیم تا زیرسامانه های سامانه باور 373 را فراوری کنیم .

البته ذکر یک نکته بسیار مهم است که برای ساخت و طراحی این سامانه به گونه ای عمل می کردیم که بخش های فناورانه کشور همراه با این طراحی توانایی پیاده سازی آن را داشته باشند و باید فاصله این موارد باید به نحوی رعایت می شد که طراحی ها دچار OVERDOSE نشوند. پس از طی این مرحله باید وارد مرحله جمع بندی پروژه می شدیم، این اتفاق طی دو سال محقق شد و توانستیم زیرسامانه های ساخته شده را در کنار یکدیگر قرارداده و تنظیمات مختص به کالیبره کردن و سایر تنظیمات فنی را انجام دهیم؛ بعد از طی مراحل ذکر شده از مرحله تست سرد به مرحله تست گرم وارد شده و این سلاح را در عرصه میدانی آزمایش کردیم .

تست های سرد و گرم سامانه باور 373 با پیروزیت اجرا شده است

ساخت این سامانه چه دستاوردهایی برای ما داشت؟

ثفقی فر:هنگامی که پروژه ای با این وسعت در صنعت نظامی و در طول 10 سال انجام می گردد، قطعا اسرار و رموز محرمانه ای دارد و مدیریت اعتبارات مربوط به آن احتیاجمند مدیریتی خاص است، گفتنی است که در این پروژه افراد و متخصصان ویژه و خاصی فعالیت داشتند، انجام و به ثمر رساندن چنین پروژه ای برای کشور بسیار ارزشمند و برای دشمنان بهت آور است. چراکه با مطالعه نحوه انجام چنین پروژه هایی در جهان مشاهده می کنیم که این کار فقط در دو یا سه کشور اجرا شده است. کشور هایی که مدیریت آنها به گونه ای پیشرفت نموده که می توانند پروژه های طولانی مدت و پیچیده را به راحتی انجام دهند .

ما امروز علاوه بر فراوری باور 373 ؛ به دانش ساخت و مدیریت این گونه سیستم ها دست پیداکردیم. یعنی از امروز به بعد می توانیم چنین پروژه هایی را در سطوح بالاتر و زمانی کوتاه تر میدانی کنیم، پس دستیابی به این دانش مدیریتی اولین آورده ساخت این سامانه سلاح است. دومین دستاورد هم دستیابی به سامانه ای بود که می توانست در تراز اس 300 و بالاتر از آن عمل کند .

ساخت این سامانه دستاورد دیگری هم برای ما داشت و آن هم این بود که پیغام ما می توانیم را به گوش جهانیان رساند؛ ما امروز و بعد از ده سال با ساخت این سامانه به این نقطه رسیده ایم که افکار و اندیشه های بزرگ، دانش وسیع، دانشگاه های قدرتمند، صنعت کارآمد و نیرو های متخصص نظامی توانسته اند در کنار همدیگر به دانشی دست پیدانمایند که موجب بهت و سردرگمی متخصصین حوزه پدافند در جهان شده است، البته باید توجه داشت که باور همانند حلقه انگشتری است که 373 یعنی نام پیغامبر(ص) مانند نگینی درخشان بر روی آن می درخشد .

نیروی پدافند هوایی ارتش به دانش ساخت و مدیریت سامانه هایی مانند باور دست پیدانموده است

چند نفر ساعت صرف ساخت این سامانه سلاح شده است؟

ثفقی فر:برای ساخت این سامانه سلاح بیش از یک میلیون و سیصد هزار نفر ساعت در بخش های مختلف عملکرد ثبت شده است، البته با رصد دقیق تر آمار مربوط به این سامانه به اعداد بالاتری دست پیداخواهیم کرد .

آیا برنامه ای برای ساخت سلاح هایی مانند باور 373 و یا بالاتر از آن را در محدوده کوتاه بُرد، میان بُرد و یا بُرد بلند داریم؟

ثفقی فر:ما با ساخت این سیستم سلاح پیروز شدیم تا تجربه بسیار خوبی را در مدت ده ساله به دست آوریم، البته باید در اینجا به این نکته اشاره کنیم که این جهت را کشور های پیشرفته جهان طی 70 سال طی نموده اند و ما طی یک دهه فناوری، دانش و تجربه خوبی را در این جهت به دست آوردیم؛ این سامانه بُرد کُشنده ای در حدود 200 کیلومتر دارد و با توجه به گستردگی وسعت کشورمان، حتما گام های بعدی ما به سوی ساخت سامانه هایی با بُرد بیشتر برای انهدام تهدیدات برداشته شده است، مرحله مطالعاتی این کار آغاز و در حال طی بخش های خاتمهی است، ضمن هدف گذاری برای ساخت نسخه های بعدی سامانه باور نیز اجرا شده است. ما با ساخت این سامانه قصد داشتیم تا نشان دهیم که هیچ چیز مانع ما نیست و اگر قرارباشد که امنیت آسمان جمهوری اسلامی برقرار گردد ما این امنیت را به هر قیمتی به دست می آوریم .

ذائقه متخصصان دفاعی ما با دستیابی به این سامانه ارزشمند شیرین شده و ما این شیرینی را از دست نخواهیم داد؛ این جهت باید برای تقویت مرزهای آسمانی جمهوری اسلامی تا جایی ادامه داشته باشد که تمام تجهیزات پدافندی کشورمان بومی و ساخت داخل و همچنین به روز باشد .

جهت 70 ساله جهان را 10 ساله رفتیم

تا چه میزان از تجهیزات پدافندی ما بومی است؟

ثفقی فر:بهتر است این سوال را اینگونه پاسخ دهیم که ما پیروز شده ایم سخت ترین حلقه پدافند که رسیدن به سامانه سلاح هایی در حد باور است را به دست آوریم. ما امروز در بومی سازی صفر تا صد تجهیزات پدافندی مسئله ای نداریم و این را هم ذکر کنیم که طی سال های آینده تمامی تجهیزات پدافندی کشور بومی خواهد شد، این خودکفایی به نحوی انجام می گردد که دانش این سلاح های بومی در دستان خودمان قرار خواهد داشت و دانش مربوط به آن هم فقط در دانشگاه های نظامی کشورمان تدریس خواهد شد و آن دسته از افسرانی که توان همگام سازی دانش بومی را با تجهیزات بومی داشته باشند، آینده درخشان نیروی پدافند هوایی را خواهند ساخت .

دانش سخت ترین حلقه پدافند را به دست آوردیم

لطفا درباره دستاوردهای که اخیرا رونمایی شده است شرح دهید.

ثفقی فر:ما با فناوری های که در اختیار داریم پیروز شده ایم تا در حوزه کشف، رادارهای مراقبتی و کنترلی به دستاوردهای بزرگی دست پیداکنیم. این رادارها می توانند بدون تاثیرپذیری از موانع زمینی تا چند صد کیلومتر دورتر را رصد نمایند. رادارهای بردبلند کشورمان هم توان کشف اهداف با سطح مقطع کم را در فاصله های بسیار دور و بعضی دیگر هم توان کشف و رصد پرنده های پنهان کار را دارند. رادارهای تاکتیکی ما می توانند تا در حداقل زمان در هر نقطه ای مستقر شده و در موقع لزوم برای پیمایش بعدی آماده شوند .

همه این موارد نشان از تبدیل پدافند هوایی کشورمان به یک نیروی حرفه ای و خودکفا از نظر عملکرد و تجهیزات است. اکنون پدافند هوایی کشور در حوزه کشف، ردگیری و انهدام حرف های زیادی برای گفتن دارد، البته این موارد همه مربوط به بخش باروتی بوده و درباره بعضی از بخش ها مانند بخش های سیگنالی و انرژی مستقیم هم نمی توان شرح ارائه کرد چون جزئیات آنها محرمانه است .

رادارهای بومی ما توانایی کشف اهداف پنهانکار را دارد

خاطره ای از یک فرمانده...

ثفقی فر:چند روز پیش یکی از فرماندهان اسبق نیرو برای بازدید از دستاورد های پدافندی به ستاد پدافند هوایی آمده بود و مطرح نمود پدافند امروز با پدافند گذشته که من فرمانده او بودم تفاوت های بسیاری دارد، این در حالی است که تنها 10 یا 12 سال از دوران فرماندهی ایشان می گذرد. این سخنان نشان از رشد فزاینده و قابل توجه پدافند دارد و از سویی دیگر معنای این سخنان نشانه رشد صنایع و دانشگاه های ما در کشور است، یعنی اگر ظرفیت های علمی ما در سطح جهان در معرض نمایش قرار گیرد، این واقعیت دارای ریشه است و به سطحی از دانش رسیده ایم که حاصل آن فناوری های نوینی است که بخشی از آنها را مشاهده می کنیم .

امیر صباحی فرد چندی پیش و در مراسم تبیین بیانیه گام دوم انقلاب در این نیرو گفته بود که ما سلاح های سری در اختیار داریم منظور چیست؟

ثفقی فر:نخستین سلاح سِری ما، ایمان به خداوند و خودباوری است. اگر ده سال قبل این سخن را مطرح می کردیم شاید کسی باور نمی کرد اما امروز که سامانه باور 373 را ساخته ایم، می توان گفت که نیروی متعهد و باورمند در همه بخش های دفاعی کشور یکی دیگر از سلاح های سری ما است و ما با استعانت از همین دارایی ها توان فتح قلل مختلف در همه حوزه ها مانند ورود به فضا را داریم .

با قدرت ایمان و خودباوری توان فتح قلل مختلف را داریم

همکاری و تعامل نیروی پدافند هوایی ارتش و نیروی هوافضای سپاه که نقش پدافندی هم دارد، چگونه است؟

ثفقی فر:پیغام حضور نیروهای متعدد در حوزه پدافند این است که ما امروز پیروز شدیم برای تقویت این حوزه به شیوه ای دست پبداکنیم که هر قوه ای که در کشور وجود دارد به فعل تبدیل گردد. یا به عبارتی به جای استفاده از یک دست از دو دست برای تامین امنیت هوا و فضای کشورمان بهره می بریم .

امروز ما به وسیله مراکز کنترل و فرماندهی مشترک با هوافضای سپاه، تحت یک شبکه می توانیم تمام فعالیت ها و اقدامات تاکتیکی خود را انجام دهیم .

آینده نیروی پدافند هوایی با توجه به دستور رهبر انقلاب مبنی بر تبدیل از قرارگاه به یک نیروی مستقل را چگونه پیش بینی می کنید؟

ثفقی فر:از دیدگاه بنده آینده نیروی پدافند هوایی بسیار روشن است. وقتی ما تاکنون گام های خوبی را برای پیشرفت نیروی پدافند برداشته ایم، پس گام های بعدی را هم با جدیت و پشتکار برمی داریم. یعنی همان طور که گذشته پدافند را به امروز روشن تبدیل کردیم، امروز را هم به آینده روشن تری تبدیل خواهیم کرد. البته راهی که ما تا امروز برای پیشرفت پدافند طی نموده ایم راهی معمول برای پیشرفت پدافند در جهان است .

نیروی پدافند در آینده نیرویی است که ما برای پیشرفت آن از راه های غیرتجربی و بِکر بهره خواهیم برد. همین حالا هم دشمن به هیچ اطلاعاتی از سامانه باور 373 دسترسی ندارد و سردرگُم شده است .

آینده نیروی پدافند بسیار روشن و درخشان است

کلام آخر

ثفقی فر:بنده باید از بخش های مرتبط با طراحی و ساخت این سامانه، ستاد کل نیروهای مسلح، وزارت دفاع، فرماندهی کل ارتش، فرماندهان سابق و حاضر نیروی پدافند ارتش که این پروژه بزرگ را راهنمایی و ساماندهی کردند، تشکر کنم. البته باید از بخش های دانش بنیان، کارکنان نیروی پدافند، متخصصان دفتر طراحی های مشترک و پروژه های خاص، دانشگاه ها که این بار سنگین را مردانه حمل نموده و به سر منزل مقصود رساندند، تشکر لازم را هم انجام دهم .

منبع:باشگاه خبرنگاران