10 نکته علمی برای تربیت کودک باهوش و پیروز - مجله پیامک مسعود

هرچند والدین برای خود در این مسیر نقشی فوق العاده قائل هستند، اما حقیقت این است که مسیری کاربردی برای تضمین پیروزیت والدین در تربیت کاملا دل خواه بچه ها وجود ندارد. اما این به معنی تلاش نکردن پدر و مادر در این راه نیست. سال هاست مطالعات مهم و فراوانی در زمینه نقش والدین در رشد و تربیت بچه ها باهوش صورت می گیرد و بسکمک از مطالعات به نتایج جالبی منجر شده اند. نتایج این مطالعات دستورالعمل هایی را ارائه می دهند که می تواند تا حد زیادی موجب افزایش شانس والدین برای داشتن یک کودک باهوش گردد. در این مقاله به 10 نکته علمی و راه حل مفید برای تربیت و پرورش یک کودک باهوش و پیروز اشاره شده است.

1 - به فرزند خود مهارت های اجتماعی را بیاموزید

نتایج یک تحقیق بلند مدت نشان می دهد میان مهارت هایی که بچه ها در مهدکودک می آموزند و پیروزیت آن ها در سال های ابتدای بزرگ سالی، ارتباطی مثبت و محکم وجود دارد. این تحقیق که به مدت بیست سال در یکی از دانشگاه های ایالات متحده انجام شد، تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی در سال های پیش از دبستان را بسیار بااهمیت اعلام می نماید. والدین در کنار مربیان مقطع پیش دبستانی باید به بچه ها خود بیاموزند که چگونه مسائل خود را با همکاری دوستان شان حل نمایند.

یک کودک باهوش یاد می گیرد که داشته هایش را با دیگران قسمت کند. او می آموزد که بدون پریدن میان حرف بقیه تبدیل به مستمع ای قوی گردد. و به عنوان نکته ای مهم، والدین نباید فراموش نمایند که خانه برترین جایی است که بچه ها در آن کمک کردن به دیگر هم نوعان خود را فرا می گیرند. بنابراین آموزش مهارت اجتماعی در سال های پیش از مدرسه و در ابتدا از خانه شروع می گردد. محیط خانه می تواند فرزند ما را از نظر این گونه مهارت ها به یک کودک باهوش تبدیل کند.

2 - از کودک خود بیش از حد لازم مراقبت نکنید

امروزه بسکمک از والدین فکر می نمایند برترین نوع مراقبت، حضور بی وقفه بالای سر بچه ها و مواظبت بدون قید و شرط است. بسکمک از پدرو مادرها مانند عقاب بالای سر کودک خود چرخ می زنند و حتی لحظه ای او را برای انجام کارها و کنار آمدن با مسائلش تنها نمی گذارند. اما این تنها نکته بد و منفی ماجرا نیست. والدین نه تنها به بچه ها اجازه حل مسئله نمی دهند بلکه خود به سرعت مسائل کودک را رفع نموده و اصلا اجازه نمی دهند او با مشکل درگیر گردد.

بر اساس مطالعاتی که درباره این موضوع در دانشگاه هاروارد اجرا شده است، اجازه دادن به بچه ها برای ایجاد اشتباهات، ارتقاء قابلیت انعطاف پذیری و ایجاد بستر برای رشد کاردانی و حل مسئله در سوق دادن آن ها به سوی پیروزیت حیاتی است.

البته نباید فراموش کردن که این راه برای والدین مسیری ساده و آسان نیست. پدر و مادر همیشه باید روی مسیر باریکی بین مراقبت از بچه ها خود و آزاد گذاشتن آن ها برای روبروه با مسائل قدم بردارند. این تمرین می تواند از فرزند آن ها یک کودک باهوش و پیشرو بسازد.

3 - کودک را با فضای آموزشی آشنا کنید

تحقیقات نشان می دهند کتاب خواندن برای بچه ها، آموزش الفبا و یاد دادن اصول ابتدایی ریاضیات در سال های پیش از مدرسه می تواند در پیروزیت بیشتر آن ها در سال های بعد بسیار مفید و کارساز باشد. فکر بچه ها در سال های پیش از مدرسه به شدت پذیرای آموزه های تازه است و والدین می توانند به برترین شکل ممکن احتیاجهای ابتدایی کودک را به او بیاموزند. آمادگی ابتدایی کودک او را برای تبدیل شدن به یک محصل پیشرو در فضای مدرسه حاضر می نماید.

اما از سوی دیگر، هنگامی که فرزند شما وارد مدرسه شد احتیاج به استقلال دارد. کمک بدون قید و شرط والدین به فرزند خود برای انجام دادن تکالیف مدرسه به شدت برای او مضر است و باعث عقب ماندن او از بچه ها هم سن و سالش می گردد. همان طور که گفته شد، فکر بچه ها در سن ورود به مدرسه بسیار پذیرا است و این پذیرش می تواند جنبه منفی هم داشته باشد. به نظر کارشناسان رشد و تربیت کودک، والدین باید همیشه پیگیر شرایط تحصیل و تکالیف بچه ها خود باشند؛ اما تشویق به انجام مسئولانه و مستقل تکالیف وظیفه ای است که تحت هیچ شرایطی نباید به دست فراموشی سپرده گردد.

4 - مدت زمان استفاده از تلویزیون و کامپیوتر را کنترل کنید

تحقیقات بسکمک توانسته اند ثابت نمایند نشستن بدون حساب و کتاب بچه ها پای تلویزیون و کامپیوتر منجر به چاقی، اختلال در زمان و میزان خواب و مسائل رفتاری در آن ها می گردد. پدر و مادرهایی که دوست دارند صاحب یک کودک باهوش باشند، نباید تحت هیچ شرایطی تلویزیون، کامپیوتر، تبلت و تلفن همراه هوشمند را بدون برنامه ریزی در اختیار او قرار دهند. برنامه ها و سرویس های مختلف تلویزیونی و اینترنتی به هیچ عنوان نباید بدون نظارت در اختیار بچه ها قرار داده گردد. یک تحقیق تازه نشان می دهد بازی های خشن کامپیوتری می تواند ضربات جبران ناپذیری از لحاظ روحی و جسمی به بچه ها وارد کند.

ممکن است برای بسکمک از والدین این سوال وجود داشته باشد که برنامه ها و سرویس های مفید باید به چه میزان در اختیار بچه ها قرار بگیرد؟ بر اساس مقالات منتشر شده در مجله آموزشگاه رشد و تربیت اطفال در ایالات متحده، زمان مناسب برای استفاده تفریحی بچه ها از وسایلی مانند تلویزیون و کامپیوتر نباید از 2 ساعت در شبانه روز تجاوز کند.

اما به خاطر داشته باشید که این زمان را می توان به گونه ای مفیدتر هم صرف کرد. والدین می توانند کودک خود را تشویق نمایند تا به جای یک مصرف نماینده برنامه ها و سرویس های دیجیتال، تبدیل به یک فراورینماینده محتوای خلاق گردد. یک کودک باهوش می تواند به جای ساعت ها وقت سپری کردن برای بازی یا تماشای برنامه ها، سطحی ابتدایی از برنامه نویسی کامپیوتر، ساخت مدل های سه بعدی یا فراوری موسیقی های ساده دیجیتال را بیاموزد تا علاوه بر فراگرفتن خلاقیتی تازه، فکر خود را برای آموزه های بیشتر آماده کند.

5 - توقع خود را بالا ببرید

نتایج یک نظرسنجی جامع که به وسیله اساتید دانشگاه UCLA اجرا شده نشان می دهد انتظارات و توقع به جای والدین می تواند کودک را به سمت پیشرفت و پیروزیت سوق دهد. این انتظارات باید مطابق با توانایی ها و روحیات کودک باشد تا بتواند تبدیل به موتوری محرک برای او باشد. تحقیقات به خوبی نشان می دهند بچه های که به عنوان کودک باهوش شناخته می شوند و توانایی های بالایی را از خود در زمان آموزش به نمایش می گذارند، از والدینی با انتظارات به جا و استاندارد برخوردار بوده اند. این توقعات می تواند به اشکال مختلفی به نمایش گذاشته گردد؛ اما نباید فراموش کرد که سطح و نوع نمایش این انتظارات نباید کودک را تحت فشار قرار دهد و برای او ایجاد اضطراب و استرس کند. انتظار به میزان می تواند کودک را با توانایی های خود آشنا نموده و او را در پی کردن آن ها تشویق کند.

6 - در تمجید از داشته هایی مانند هوش و ظاهر کودک زیاده روی نکنید

بدون درس خوندن بیست گرفتی؟ آفرین. تو خیلی باهوش هستی! تحقیقات مستدل زیادی که به وسیله نهادهای دانشگاهی اجرا شده نشان می دهد تشویق هایی از این دست و تمرکز صرف بر روی هوش کودک می تواند در واقع از توانایی های او در سنین بالاتر کاسته و او را از بچه ها هم سن خود عقب تر نگه دارد. ممکن است کودک باهوش شما در سنین پایین توانایی های فکری بیشتری نسبت به افراد هم سن و سال خود داشته باشد، اما اگر تنها به تشویق این توانایی ها بپردازیم، در حقیقت جایگاه تلاش و پشتکار را انکار نموده و این مهارت های مهم را در سال های بعد از او گرفته ایم.

بنابراین همیشه توصیه شده تا از تعریف و تمجید توانایی های هوشی به صورت صرف پرهیز نموده و کودک را به تلاش، تلاش و پشتکار تشویق کنیم. باید به گونه ای مستقیم به کودک باهوش یادآور شد که فاکتور هوش بدون تلاش و پشتکار کارایی نداشته و در بلند مدت نمی تواند مفید واقع گردد. بچه ها باید بیاموزند که روی اراده برای مبارزه با مسائل و چالش ها تمرکز نموده و از هوش خود به عنوان ابزاری کمکی برای ساده تر شدن حل مسائل کمک بگیرند.

7 - به کودک خود مسئولیت واگذار کنید

شواهد بسیار زیادی وجود دارد که به ما نشان می دهند سپردن مسئولیت و امور متناسب با سن و توانایی های بچه ها، می تواند برای پیشرفت و کسب پیروزیت در آینده آن ها بسیار مفید باشد. سپردن مسئولیت ها و امور مربوط به خود بچه ها و متناسب با سن و روحیه آن ها، تلاش بچه ها را برای کسب پیروزیت و مسئولیت پذیری در پی خواهد داشت. اما با وجود این، شواهد نشان می دهند والدین در بیشتر اوقات از سپردن امور خانه و مسئولیت های متناسب با سن بچه ها خودداری نموده و به دلایل مختلف ترجیح می دهند خود تمام امور خانه را بر عهده بگیرند. نتایج یک نظر سنجی نشان می دهد تنها 28 درصد از والدین به صورت دقیق به این نکته توجه دارند و بچه ها خود را در مسئولیت های مربوط به فضای خانه شریک می نمایند.

تحقیقات علمی ثابت نموده اند بچه های که در سن 3 تا 4 سالگی مفهوم مسئولیت پذیری را تجربه نموده اند، در بزرگ سالی از نظر جامعه افرادی پیروز تر محسوب می شده اند. سپردن کارهای ساده فرزند به خود او و استفاده از توانایی هایش در امور ساده خانه، می تواند از او یک کودک باهوش بسازد.

8 - از فرزند خود غافل نشوید

بر اساس یک نظرسنجی که از نوجوانان 13 تا 19 سال اجرا شده، نزدیک به 30 درصد والدین این نوجوانان به تلفن همراه خود معتاد بوده اند. این نوجوانان بیان نموده اند والدین ساعت های بسیار زیادی را پای لپ تاپ، موبایل یا تبلت خود صرف می نمایند و گاه در طول روز حتی یک مکالمه کوتاه هم با فرزند خود ندارند. تحقیقات اجرا شده نشان می دهد بالای 35 درصد از بچه ها اعتقاد دارند والدین شان به تلفن همراه علاقه بیشتری نسبت به فرزند خود دارند. پیدا شدن این حس عدم علاقه از سوی والدین در بچه ها می تواند برای روحیه آن ها به شدت مضر و مخرب باشد.

پدر و مادرهای امروزی به عنوان اولین نسلی که به صورت 24 ساعته به اینترنت متصل هستند، باید به شدت مراقب باشند تا در این اقیانوس غرق نشوند. توجه والدین به یکدیگر و مهم تر از آن به رشد و تربیت کودک نباید فدای وقت گذاشتن بیش از حد ما برای سرویس های اجتماعی و سرگرم نماینده اینترنتی گردد. نباید فراموش کنید خانواده، همسر و بچه ها بالاترین اولویت را در زندگی ما دارند و ضروری است که با دقت و توجه بیشتری روی آن ها تمرکز کنیم.

9 - خانه را به مکانی امن و پر از محبت تبدیل کنید

تحقیقات علمی نشان می دهند بچه های که در خانواده های ناآرام و پرتنش زندگی می نمایند به مراتب وضع روحی بدتری نسبت به بچه ها طلاق تجربه می نمایند. بنابراین دعوای مداوم الدین و ایجاد اضطراب و تنش در خانه می تواند آینده یک کودک باهوش را با مخاطره بسیار جدی روبرو کند. ایجاد یک محیط امن، عاشقانه و پر از محبت در خانه مطمئن ترین مسیر برای رسیدن بچه ها به پیروزیت است. یک خانه آرام سلامت روحی و جسمی بچه ها را تضمین نموده و بستری مناسب برای رشد و پرورش استعدادهای او فراهم می نماید.

هنگامی که در میان شما و همسرتان اختلاف نظر یا بحثی پدید می آید، به عنوان والدین کودک وظیفه دارید مدلی از بحث کردن عادلانه باشید تا کودک آن را از شما فرا بگیرد. نباید فراموش کنید شما اولین معلم کودک خود هستید که به او نگه داشتن حرمت دیگران و حل وفصل منطقی مسائل را آموزش می دهید. کودکی که از پدر و مادر خود بحث کردن منطقی و کسب نتیجه را بیاموزد می تواند در بزرگسالی آن را در زندگی خود به کار ببندد.

10 - بیش از حد سختگیر یا بی مبالات نباشید

بر اساس پژوهش های اجرا شده در دانشگاه های ایالات متحده، می توان والدین را به سه گروه بسیار سخت گیر، بی مبالات و متعادل تقسیم کرد. به طور خلاصه می توان گفت بعضی والدین سیستم استبدادی را برای تربیت فرزند خود به کار برده و بدون هیچ تفکری تنها به کودک امر و نهی می نمایند. از سوی دیگر بعضی والدین کودک را به حال خود رها نموده و به او اجازه می دهند تا هرگونه که دوست داشت رفتار کند. اما باید گفت که تربیت و پرورش صحیح را گروه سوم، یعنی والدین متعادل در پیش گرفته اند. پدر و مادرهای گروه سوم از طرفی بسیار مهربان و دلسوز هستند و به درخواست های فرزند خود کاملا دقت می نمایند و از طرف دیگر به همان میزان نظم و منطق را در تصمیم گیری های مشترک خود و بچه ها شرکت می دهند.

وقتی که بچه ها در معرض تربیت والدین این گروه قرار بگیرند، به خوبی مهارت های تنظیم احساسات و درک اجتماعی را که برای پیروزیت و پیشرفت مهم هستند می آموزند.

منبع: INC