یادداشت، چرا هیات سیاسی طالبان به پاکستان رفت؟، سود سفر در جیب طالبان یا اسلام آباد - مجله پیامک مسعود

گروه بین الملل خبرنگاران - سید حسام رضوی؛ یکی از مهم ترین اخبار هفته گذشته در حوزه افغانستان شاید همین سفر هیات سیاسی طالبان به پاکستان بود، سفری که اگرچه در میان اخبار انتخابات افغانستان کمی کم رنگ جلوه کرد اما در خود پیغام های بسیار مهمی داشت که باید آن ها را مورد توجه و آنالیز قرار داد.

در خصوص ارتباط طالبان و پاکستان همواره یک اصل از پیش پذیرفته وجود دارد که پاکستان به صورت کامل و صددرصد بر طالبان احاطه دارد و شورای رهبری طالبان آنچه را اجرا می نماید که از اسلام آباد دستور گرفته و خود هیچ نقش و فکری در تصمیم گیری هایش ندارد.

شاید بتوان این اصل را برای گذشته طالبان پذیرفت که در آن هم باز شک وجود دارد اما برای طالبان پس از 2001 موضوع کاملا متفاوت است و شاید با تغییرات به وجود آمده در رهبری طالبان بتوان این اصل را به کلی مخدوش دانست.

طالبان پس از سقوط به وسیله آمریکا به این جمع بندی رسیده است که برای ادامه بقا و حضور در آینده سیاسی افغانستان احتیاجمند نوعی از استقلال و ارتباط فراپاکستانی است و به همین دلیل در طول یک دهه اخیر تمام کوشش خود را برای رسیدن به این مهم به کار بسته است.

طالبان در گام اول و برای گسترش ارتباطات خود با کشورهای دیگر، دفتر سیاسی خود را در قطر افتتاح کرد و اظهار داشت تمام ارتباطات این گروه با کشورهای مختلف به وسیله دفتر دوحه انجام خواهد گرفت. این شاید نخستین گام جدی طالبان برای اعلام استقلال بود. این اقدام طالبان همان زمان مورد اعتراض پاکستانی ها نهاده شد اما طالبان تصمیم خودش را گرفته بود و این کار انجام شد و همچنان ادامه دارد.

طالبان در مرحله بعد بیان کرد که رهبران این گروه وارد افغانستان شده اند و در این کشور زندگی می نمایند و کمتر در پاکستان حضور دارند.

اعلام خبر مرگ ملامحمد عمر و اینکه او در افغانستان بوده و جنازه اش نیز در افغانستان دفن شده است، پیغامی آشکار بود و آن هم اینکه رهبری ارشد طالبان در افغانستان حضور داشته است.

پس از آن بود که بعضی رسانه های بین المللی نیز بیان کردند که ملا محمد عمر در افغانستان زندگی می نموده است و او را در ولایت قندهار دیده اند. این موضوع نیز تا اندازه ای پاکستانی ها را نگران کرد زیرا آن ها را به از دست دادن اهرم فشاری به نام طالبان برای ایفای نقش در آینده افغانستان نزدیک می کرد.

موضوع بعدی کوشش اسلام آباد برای برگزاری نشست های صلح میان طالبان و حکومت افغانستان در خاک پاکستان بود. پاکستان به وضوح نتوانست میزبان چنین نشستی باشد پس کوشش کرد گام بعدی را آزمایش کند. اسلام آباد این بار سعی کرد با گرد آوردن چین و روسیه و آمریکا به نوعی ابتکار صلح در افغانستان را به دست بگیرد که این نشست ها نیز به دلیل عدم حضور جدی طالبان با شکست روبرو شد.

با این وجود همچنان این اصل پذیرفته شده وجود دارد که همه کاره طالبان، پاکستان است بنابراین آمریکا که احتیاج به ارتباط مستقیم با طالبان داشت دست به دامان پاکستان شد و از اسلام آباد خواست زمینه را برای این امر تسهیل کند اما این بار نیز خود طالبان وارد میدان شده و به وسیله دفتر سیاسی قطر با زلمی خلیل زاد وارد مذاکرات مستقیم شدند.

مذاکرات 9 دوره ای قطر با فراز و نشیب های زیادی همراه بود اما در نهایت به توافق نزدیک شد که آن هم با سیاست ترامپ لغو شد تا در آینده بار دیگر و با شیوه ای جدید از سر گرفته گردد.

پس از لغو مذاکرات اما طالبان راه سیاسی خود را متوقف نکرد و بلافاصله سفرهایی به چین، روسیه، ایران و پاکستان داشت که در این میان سفر به پاکستان دارای ابعاد و پیغام های متفاوت تر و مهم تری است.

همه از جمله آمریکایی ها تصورشان بر این است که طالبان در مشت پاکستان است پس معنای سفر هیات سیاسی طالبان به اسلام آباد چیست آن هم وقتی همه چیز در ید قدرت شورای رهبری است و به زعم تحلیل گران این پاکستان است که برای شورای رهبری تصمیم می گیرد.

سفر هیات سیاسی طالبان به پاکستان یک پیغام مهم برای همه اطراف دارد:

طالبان با این سفر بیان کردند که رابطه شان با پاکستان مانند رابطه آنها با سایر کشورهاست و آنچه در این سفر اتفاق می افتد مانند سایر سفرها بوده است. هیات سیاسی طالبان پس از لغو مذاکرات صلح با آمریکا تصمیم گرفت در سفرهایش با مقامات رسمی سیاسی کشورها ملاقات کند که این موضوع در روسیه، چین و ایران رخ داد و در پاکستان به شکل اولای خود تکرار شد و این معنایش این است که طالبان همان برخوردی را با پاکستان می نماید که با سایر کشورها داشته است.

از سوی دیگر پاکستان نیز از این برخورد طالبان استقبال می نماید زیرا پاکستان با این کار و اعلام استقلال طالبان، خود را از زیر فشارهای بین المللی خارج نموده و در پشت پرده ارتباطات خود را حفظ و نقش خود را به صورت جدی بازی می نماید.

سود دیگر این سفر برای طالبان این است که به افکار عمومی در افغانستان این پیغام را صادر کرد که ما پاکستان را در اولویت چهارم سفرهای خود قرار دادیم و او را مانند یک همسایه می دانیم نه یک همه کاره و اینگونه خیال افکار عمومی را برای آینده سیاسی کشورشان با حضور طالبان مستقل راحت کردند.

پاکستان با برنامه ریزی و هماهنگی این سفر در واقع و در ظاهر خواست آمریکایی ها برای ارتباط با طالبان را پاسخ دادند و وانمود کردند که می توانند طالبان را با نماینده آمریکا بر سر یک مسز بنشانند اما بی نتیجه بودن این دیدارها یعنی همان پیغام استقلال برای دو طرف و این یک بازی دو سر برد بود برای اسلام آباد.

در هر حال این سفر هم برای پاکستان و هم برای طالبان سودهای زیادی داشت و از این پس تغییرات در جهت کم رنگ شدن روند ارتباطات میان طالبان و پاکستان سریع تر و مشهودتر خواهد بود و تحولات روند متفاوتی به خود خواهد گرفت.

.